ଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କୃତିର ବିଭିନ୍ନ ପର୍ବ ପ୍ରତିଭାସ
ଓଡ଼ିଶା, ଏକ ସଂସ୍କୃତି ସମୃଦ୍ଧ ରାଜ୍ୟ, ଏଠାରେ ବିଭିନ୍ନ ପର୍ବ ଏବଂ ପ୍ରତିଭାସ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ ଯାହା ରାଜ୍ୟର ଐତିହ୍ୟକୁ ପ୍ରକାଶ କରେ। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପର୍ବ ଅଲଗା ଉତ୍ସବ ଆବହା ନେଇ ଆସିଥାଏ ଓ ଓଡ଼ିଆ ଲୋକଙ୍କର ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନକୁ ସଂପୃକ୍ତ କରିଥାଏ। ନିମ୍ନରେ କିଛି ମୁଖ୍ୟ ପର୍ବ ଏବଂ ସଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରତିଭାସ ବିଷୟରେ ଅଲୋଚନା କରାଯାଇଛି:
୧. ରଥଯାତ୍ରା
ପୁରୀର ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରର ମହାତ୍ତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ରଥଯାତ୍ରା ଓଡ଼ିଶାର ସଂସ୍କୃତିର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଅଂଶ। ଗୋଟିଏ ବିଶ୍ୱ ବିଖ୍ୟାତ ପର୍ବ ଭାବେ ଏହାର ଆନନ୍ଦ ସଂପୃକ୍ତ ଅଛି ଯେଉଁଥିରେ ମହାପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥ, ତାଙ୍କ ଭଉଣୀ ସୁଭଦ୍ରା ଏବଂ ଭାଇ ବଳଭଦ୍ର ରଥରେ ବିହାର କରନ୍ତି। ଏହି ପର୍ବ ସର୍ବଧର୍ମ ସମନ୍ୱୟର ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ।
୨. ଦୁର୍ଗା ପୂଜା
ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ମହାନ ଉତ୍ସବ ହିସାବରେ ଦୁର୍ଗା ପୂଜା ପରମ୍ପରାଗତ ରୀତିରେ ପାଳନ କରାଯାଏ। ବିଶେଷକରି କଟକ ରବିଶାଓ ଗୋଟେ ଅନନ୍ୟ ଦୃଶ୍ୟ ନେଇ ଆସେ। ଗୋଟିଏ ସମୟରେ ପିତଳ ଏବଂ ଚାଁଦିର ମେଦାଲି କଳାକୃତି ଆକର୍ଷଣର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ହୁଏ।
୩. ପଞ୍ଚାୟତୀ ରାଜ ତିଥି
ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଲୋକ ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ସମୁଦାୟଭିତ୍ତିକ ପର୍ବଗୁଡ଼ିକ ଆନନ୍ଦରେ ପାଳିତ ହୁଏ। ପଞ୍ଚାୟତୀ ରାଜ ତିଥି ଗ୍ରାମ୍ୟ ଲୋକଙ୍କ ସଂସ୍କୃତିକ ମୂଲ୍ୟ ଏବଂ ସମାହାରର ଜୀବନ୍ତ ଉଦାହରଣ।
୪. ରଜ ପର୍ବ
ଓଡ଼ିଆ ମହିଳାମାନଙ୍କର ଜୀବନର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପର୍ବ ରଜ ପର୍ବ। ଏହା ମୃତ୍ତିକା ମାତାଙ୍କ ଉପଯୋଗଶୀଳତାକୁ ସ୍ମରଣ କରି ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ। ଏହି ପର୍ବ ସମୟରେ ଜନମାଞ୍ଚଳରେ ଖେଳ-ଧୁଲା ଏବଂ ପାଉଁଖିଲି ଚଲିଥାଏ।
୫. ଆକାଶ ମେଳା
ଏହା ଚାନ୍ଦ୍ରପ୍ରସ୍ଥର ଅନନ୍ୟ ଉପହାର। ଆକାଶ ମେଳାରେ ବିଭିନ୍ନ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଏବଂ କଳାକୃତି ପ୍ରଦର୍ଶନ ହୁଏ, ଯାହା ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଲୋକଙ୍କ ଆକର୍ଷଣ କରେ।
ଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କୃତିର ବିଶେଷତା
ଓଡ଼ିଆ ପର୍ବଗୁଡ଼ିକର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ ହେଉଛି ସର୍ବଧର୍ମ ସମନ୍ୱୟ ଏବଂ ପରମ୍ପରା ରଖା। ଏହା ଦୃଶ୍ୟ କଳା, ସଙ୍ଗୀତ, ନୃତ୍ୟ ଓ ଖାଦ୍ୟ ସଂସ୍କୃତିରେ ସମୃଦ୍ଧ ରହିଛି। ଏହି ପର୍ବମାନଙ୍କ ଜରିଆରେ ଓଡ଼ିଆ ଚିନ୍ତାଧାରା ଏବଂ ସମାଜର ଆନନ୍ଦ ଆବହା ପ୍ରକାଶ ହୁଏ।